Zachowek - Co to jest, kto ma prawo do roszczenia i jakie są zasady?
Śmierć osoby bliskiej stanowi zawsze wyjątkowo trudny moment. Oprócz formalności pogrzebowych, pojawia się kwestia dziedziczenia majątku zmarłego, co często jest złożonym procesem. Przypadki, gdy zmarły nie uwzględnił w testamencie swoich najbliższych, nie oznaczają, że ci ludzie zostaną z niczym. Przysługuje im bowiem roszczenie o zachowek. Czym on jest? Kto może z niego skorzystać?
Kto ma prawo do zachowku i jak jest on obliczany?
Roszczenie o zachowek przysługuje zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy, jeśli zostali pominięci w testamencie. Wysokość zachowku wynosi 50% udziału, jaki przysługiwałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. Jednak istnieje wiele wyjątków i zasad, które wpływają na jego wysokość.
Wyjątki i zasady obliczania zachowku:
- Warunki zdrowotne i wiek uprawnionego: Zachowek może wynosić 2/3 udziału w przypadku trwałej niezdolności do pracy lub jeśli uprawniony jest małoletni.
- Darowizny i zapisy testamentowe: Darowizny lub zapisy testamentowe obniżają wartość zachowku.
- Inne wyjątki: Niektóre drobne darowizny nie są wliczane do zachowku, podobnie jak koszty edukacji zstępnego, które nie przekraczają normalnych wydatków w relacjach rodzice-dzieci.
Kiedy zachowek nie jest wliczany?
Darowizny zrobione przez zmarłego więcej niż 10 lat wcześniej na rzecz osób spoza kręgu spadkobierców lub uprawnionych do zachowku nie są wliczane, chociaż zawsze zostaną uwzględnione w przypadku zstępnego.
Ograniczenia i nadużycia prawa do zachowku:
Orzecznictwo wskazuje na możliwość obniżenia lub nawet zniesienia zachowku, jeśli jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Prawo do zachowku może zostać zakwestionowane w przypadku nadużyć.
Podsumowanie:
Sprawy spadkowe są emocjonalnie trudne i często skomplikowane. Warto skorzystać z pomocy profesjonalisty, który pomoże ocenić szanse i ryzyko oraz zapanować nad emocjami w tej delikatnej kwestii.
Autor: r.pr. Maciej Prostko